Say xe là nỗi ám ảnh của nhiều người, đặc biệt là khi phải di chuyển bằng ô tô, tàu xe trong thời gian dài. Cảm giác buồn nôn, chóng mặt không chỉ làm mất đi sự thoải mái mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần. Vậy làm thế nào để khắc phục tình trạng này? Hãy áp dụng ngay các cách chống say xe đơn giản nhưng hiệu quả dưới đây để “tạm biệt” nỗi lo mỗi khi đi xe nhé!
Tìm hiểu về tình trạng say tàu xe
Trước khi tham khảo các cách chống say xe, bạn cần hiểu rõ say tàu xe là gì cũng như nguyên nhân bị say tàu xe!
Say tàu xe là gì?
Say xe là một phản ứng tự nhiên của cơ thể khi các giác quan như mắt, tai trong và hệ thống cơ bắp truyền về não bộ những thông tin mâu thuẫn nhau về chuyển động. Khi đi tàu, xe, máy bay, tai trong cảm nhận được sự chuyển động nhưng mắt lại nhìn thấy vật thể xung quanh dường như đứng yên, điều này khiến não bộ bị “lẫn lộn” và gây ra những triệu chứng khó chịu như buồn nôn, chóng mặt, nhức đầu. Hiểu một cách đơn giản thì say xe là do sự xung đột giữa những gì cơ thể cảm nhận được và những gì mắt nhìn thấy, khiến não bộ không thể xử lý thông tin một cách đồng bộ.
Đối tượng nào dễ bị say tàu xe?
Say tàu xe là một hiện tượng khá phổ biến, và không phải ai cũng bị ảnh hưởng như nhau. Một số đối tượng thường dễ mắc phải tình trạng này hơn, bao gồm:
- Trẻ em: Đặc biệt là trẻ em trong độ tuổi từ 2-12, hệ thống tiền đình của trẻ còn chưa phát triển hoàn thiện nên rất dễ bị kích thích khi di chuyển, gây ra cảm giác buồn nôn, chóng mặt.
- Phụ nữ: Phụ nữ thường nhạy cảm hơn với các kích thích, đặc biệt là trong thời kỳ mang thai, kinh nguyệt hoặc khi sử dụng các loại thuốc hormone.
- Người có tiền sử rối loạn tiền đình: Những người mắc các bệnh về tai mũi họng, rối loạn tiền đình cũng dễ bị say tàu xe hơn.
- Những người căng thẳng, lo lắng: Trạng thái tinh thần không ổn định cũng có thể làm tăng khả năng bị say tàu xe.
- Những người vừa ăn no hoặc đói: Việc ăn quá no hoặc quá đói đều có thể làm tăng cảm giác khó chịu khi di chuyển.
Nguyên nhân gây say tàu xe
Say tàu xe là một hiện tượng khá phổ biến và thường gặp khi di chuyển bằng các phương tiện giao thông. Nguyên nhân chính của tình trạng này là do sự xung đột giữa các thông tin mà cơ thể nhận được từ các giác quan khác nhau, đặc biệt là mắt và tai trong.
- Sự xung đột giữa các giác quan: Khi bạn di chuyển trên xe, mắt bạn nhìn thấy cảnh vật xung quanh đang chuyển động, trong khi đó tai trong lại cảm nhận được sự chuyển động của cơ thể. Sự khác biệt giữa hai loại thông tin này khiến não bộ bị nhầm lẫn và gây ra cảm giác chóng mặt, buồn nôn.
- Hệ thống tiền đình: Hệ thống tiền đình trong tai có vai trò quan trọng trong việc duy trì thăng bằng của cơ thể. Khi hệ thống này bị kích thích quá mức hoặc nhận được những tín hiệu mâu thuẫn, nó sẽ gây ra các triệu chứng của say tàu xe.
- Các yếu tố tâm lý: Căng thẳng, lo lắng, sợ hãi cũng có thể làm tăng khả năng bị say tàu xe.
- Các yếu tố khác: Ngoài ra, một số yếu tố khác như mùi khó chịu, ánh sáng chói, đọc sách hoặc sử dụng điện thoại di động trong khi di chuyển cũng có thể làm tăng cảm giác khó chịu.
Biểu hiện say tàu xe
Say tàu xe thường gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, các biểu hiện thường gặp khi bị say tàu xe bao gồm:
- Buồn nôn và nôn mửa: Đây là triệu chứng đặc trưng và phổ biến nhất của say tàu xe. Cảm giác buồn nôn thường xuất hiện đột ngột và có thể dẫn đến nôn mửa.
- Chóng mặt, hoa mắt: Cảm giác mất thăng bằng, quay cuồng, hoặc như mọi vật xung quanh đang chuyển động là những triệu chứng thường gặp khi bị say tàu xe.
- Đau đầu: Đau đầu có thể xuất hiện ở mức độ nhẹ hoặc nặng, thường kèm theo các triệu chứng khác như buồn nôn, chóng mặt.
- Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi, uể oải, thiếu sức sống là một trong những biểu hiện của say tàu xe.
- Tăng tiết nước bọt: Miệng khô hoặc tăng tiết nước bọt bất thường cũng là một trong những dấu hiệu của say tàu xe.
- Ngáp nhiều: Ngáp liên tục là một cách cơ thể cố gắng điều chỉnh lượng oxy trong máu và giảm bớt cảm giác khó chịu.
- Đổ mồ hôi: Đổ mồ hôi lạnh là một phản ứng tự nhiên của cơ thể khi bị say tàu xe.
- Nhịp tim tăng: Tim đập nhanh hơn bình thường là một trong những biểu hiện của căng thẳng và lo lắng khi bị say tàu xe.
Các cách chống say xe đơn giản, hiệu quả
Say tàu xe là nỗi ám ảnh của nhiều người, tuy nhiên với một số mẹo nhỏ dưới đây sẽ giúp bạn hạn chế tối đa tình trạng say xe. Hãy áp dụng ngay để việc đi tàu xe không còn là nỗi sợ hãi!
Lựa chọn vị trí ngồi phù hợp
Nếu bạn thường xuyên bị say tàu xe, hãy lựa chọn cho mình vị trí ngồi phù hợp. Việc tìm được một chỗ ngồi ổn định, tầm nhìn thoáng đãng sẽ giúp cơ thể thích nghi tốt hơn với chuyển động. Khi ngồi ở vị trí êm ái, các giác quan như mắt và tai trong sẽ nhận được những thông tin đồng nhất hơn, giảm thiểu sự xung đột và từ đó làm giảm cảm giác chóng mặt, buồn nôn. Ví dụ, hàng ghế trước thường là lựa chọn tốt vì ít bị rung lắc và có tầm nhìn xa, giúp bạn tập trung vào một điểm cố định. Ngược lại, những vị trí ở cuối xe hoặc gần bánh xe thường bị xóc nảy nhiều hơn, dễ gây ra cảm giác khó chịu và tăng tình trạng say xe.
Ngủ đủ giấc
Có thể bạn chưa biết, ngủ đủ giấc cũng là cách chống say xe đơn giản nhưng vô cùng hữu hiệu. Khi cơ thể được nghỉ ngơi đầy đủ, các giác quan sẽ nhạy bén hơn, giúp bạn thích ứng tốt hơn với những thay đổi của môi trường xung quanh như chuyển động của xe. Điều này giúp giảm thiểu tình trạng xung đột giữa các tín hiệu mà cơ thể nhận được, từ đó hạn chế cảm giác buồn nôn, chóng mặt – những biểu hiện thường gặp của say xe. Ngoài ra, ngủ đủ giấc còn giúp tinh thần bạn sảng khoái, giảm căng thẳng, tạo tâm lý thoải mái khi di chuyển, góp phần giảm thiểu tình trạng say xe.
Ăn nhẹ trước khi lên xe
Ăn nhẹ trước khi lên xe là một trong những bí quyết nhỏ nhưng hiệu quả để giảm thiểu cảm giác say xe. Khi dạ dày có một ít thức ăn, nó sẽ không bị quá đói, cũng không bị quá đầy. Điều này giúp ổn định đường huyết, giảm thiểu những cơn sóng sánh khó chịu trong bụng, từ đó hạn chế tình trạng buồn nôn, chóng mặt. Tuy nhiên, nhớ chọn những món ăn nhẹ dễ tiêu, không quá béo hoặc quá chua cay nhé!
Sử dụng thuốc chống say tàu xe
Cách đơn giản và hiệu quả nhất để chống say xe là sử dụng thuốc chống say tàu xe. Các loại thuốc này hoạt động bằng cách ức chế các tín hiệu truyền đến não, từ đó làm giảm cảm giác buồn nôn, chóng mặt và các triệu chứng khác của say xe. Nhờ đó, bạn có thể tận hưởng trọn vẹn chuyến đi mà không còn phải lo lắng về những cơn sóng sánh khó chịu. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc, đặc biệt là đối với trẻ em, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú.
Tránh ngồi gần người bị say xe
Thêm một cách chống say xe hiệu quả mà bạn có thể áp dụng là hãy ngồi xa những người bị say xe. Khi ngồi cạnh người bị say xe, bạn dễ hít phải những mùi khó chịu, từ kích thích các giác quan, gây ra cảm giác buồn nôn và chóng mặt. Ngoài ra, việc chứng kiến người khác bị say xe cũng có thể khiến bạn cảm thấy lo lắng, căng thẳng, và chính điều này cũng góp phần làm tăng cảm giác khó chịu trong cơ thể.
Luôn nhìn thẳng về phía trước
Khi bạn tập trung nhìn vào một điểm cố định ở phía trước, não bộ sẽ nhận được những tín hiệu ổn định về hướng di chuyển của cơ thể, giúp giảm thiểu sự xung đột giữa các tín hiệu mà tai trong và mắt nhận được. Điều này sẽ giúp hạn chế tình trạng chóng mặt, buồn nôn – những triệu chứng thường gặp của say xe. Ngoài ra, việc nhìn thẳng còn giúp bạn phân tán sự chú ý, giảm căng thẳng, tạo tâm lý thoải mái hơn trong suốt chuyến đi.
Hãy mở cửa sổ nếu được
Mở cửa sổ ô tô là một mẹo nhỏ nhưng rất hữu hiệu để giảm thiểu cảm giác say xe. Khi không gian trong xe thông thoáng, bạn sẽ hít thở được nhiều không khí trong lành hơn, giúp cơ thể cảm thấy dễ chịu và tỉnh táo hơn. Không khí lưu thông tốt cũng giúp giảm thiểu nồng độ các chất gây ô nhiễm, mùi hôi khó chịu bên trong xe, những yếu tố thường kích thích các giác quan và gây ra cảm giác buồn nôn. Ngoài ra, việc ngắm nhìn cảnh vật bên ngoài qua cửa sổ cũng giúp bạn phân tán sự chú ý, giảm căng thẳng, từ đó làm giảm cảm giác say xe. Tuy nhiên, khi mở cửa sổ, bạn cũng nên chú ý đến tốc độ và điều kiện giao thông để đảm bảo an toàn.
Sử dụng chanh tươi, vỏ quýt
Thêm một cách chống say xe đơn giản mà hiệu quả khác là sử dụng chanh tươi, vỏ quýt. Tinh dầu có trong vỏ chanh, vỏ quýt có tác dụng làm dịu thần kinh, giảm căng thẳng, giúp bạn thư giãn hơn. Đặc biệt, hương thơm đặc trưng của chúng giúp át đi những mùi khó chịu trong xe, giảm thiểu sự kích thích lên các giác quan, từ đó giảm cảm giác buồn nôn, chóng mặt. Bạn có thể ngửi trực tiếp vỏ chanh, vỏ quýt hoặc pha một cốc nước ấm với vài lát chanh để uống. Cách làm này không chỉ giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn mà còn bổ sung vitamin C, tăng cường sức đề kháng.
Đeo khẩu trang
Khi di chuyển bằng trên xe, nhất là xe bus hay xe khách giường nằm, chúng ta thường phải tiếp xúc với nhiều mùi khó chịu như: mùi thức ăn, xăng dầu… Các mùi này thường gây ra cảm giác khó chịu, buồn nôn, từ đó tăng cảm giác bị say xe. Do đó, khi đi xe bạn nên đeo khẩu trang để ngăn chặn các mùi khó chịu xâm nhập vào đường hô hấp. Ngoài ra, việc đeo khẩu trang cũng giúp bảo vệ mũi và miệng, ngăn chặn các hạt bụi, vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể, giúp bạn cảm thấy thoải mái và an toàn hơn trong suốt chuyến đi.
Sử dụng bánh mì
Sử dụng bánh mì là cách chống say xe đơn giản, hiệu quả và được nhiều người áp dụng. Khi ăn bánh mì, tuyến tụy tiết ra trypsin, men này sẽ trao đổi chất với axit amin trong bánh mì giúp trấn tĩnh thần kinh. Ngoài ra, bánh mì cũng giúp hấp thụ lượng axit dư thừa ở dạ dày, giúp giảm cảm giác khó chịu, buồn nôn.
Sử dụng gừng
Trong gừng có chất gingerol có tác dụng làm dịu dạ dày, giảm co thắt cơ trơn, từ đó làm giảm cảm giác buồn nôn và chóng mặt – những triệu chứng thường gặp khi bị say xe. Ngoài ra, gừng còn giúp làm ấm cơ thể, tăng cường tuần hoàn máu, giúp bạn cảm thấy tỉnh táo và dễ chịu hơn. Bạn có thể sử dụng gừng bằng cách nhai trực tiếp một lát gừng tươi, pha trà gừng hoặc ngậm kẹo gừng. Hương vị cay nồng của gừng không chỉ giúp bạn giảm say xe mà còn mang lại cảm giác sảng khoái, dễ chịu.
Bôi dầu gió – Cách chống say xe đơn giản, hiệu quả
Dầu gió được xem là “cứu tinh” của những người bị say xe. Mùi dầu gió dịu nhẹ giúp xoa dịu cơ thể, giúp ổn định sự hoạt động của não bộ. Chưa hết, mùi hương của dầu giúp lấn át các mùi khó chịu của máy lạnh, xăng dầu, từ đó giảm đáng kể tình trạng say xe. Bạn có thể xoa dầu gió lên huyệt phong trì hoặc huyệt thái dương. Ngoài ra, có thể nhỏ vài giọt dầu gió lên băng cá nhân rồi dán lên rốn.
Không đọc sách báo, xem điện thoại trên xe
Việc tránh đọc sách, báo hoặc xem điện thoại trên xe là cách hiệu quả để giảm thiểu cảm giác say xe. Khi chúng ta tập trung vào các hoạt động này, mắt sẽ cố gắng tập trung vào một điểm cố định trong khi cơ thể lại đang chuyển động. Sự mâu thuẫn giữa tín hiệu thị giác và cảm giác thăng bằng này sẽ khiến não bộ bị nhầm lẫn và gây ra cảm giác buồn nôn, chóng mặt. Thay vào đó, bạn nên cố gắng nhìn ra xa, quan sát phong cảnh bên đường hoặc nhắm mắt nghỉ ngơi. Điều này giúp não bộ có thời gian thích nghi với chuyển động của xe, giảm thiểu tình trạng say xe.
Trò chuyện với mọi người
Khi bạn tập trung vào cuộc trò chuyện thú vị, não bộ sẽ bị phân tán sự chú ý khỏi những cảm giác khó chịu như chóng mặt, buồn nôn. Việc tương tác với người khác, chia sẻ những câu chuyện vui vẻ sẽ giúp bạn quên đi những triệu chứng của say xe.
Tránh ăn thực phẩm khó tiêu trước khi lên xe
Tránh các thực phẩm khó tiêu cũng là cách chống say xe hiệu quả. Khi ăn những món quá nhiều dầu mỡ, cay nóng, hoặc các loại đồ ăn nhanh, hệ tiêu hóa sẽ phải làm việc nhiều hơn, gây ra cảm giác đầy bụng, khó tiêu và thậm chí ợ hơi. Điều này sẽ làm tăng áp lực lên dạ dày, kích thích các dây thần kinh và gây ra cảm giác buồn nôn, chóng mặt – những triệu chứng thường gặp khi bị say xe. Thay vào đó, bạn nên chọn những món ăn nhẹ nhàng, dễ tiêu hóa như bánh mì, trái cây, hoặc các loại hạt để lót dạ trước khi lên đường.
Sử dụng giấm táo
Thành phần axit axetic có trong giấm táo có tác dụng làm dịu dạ dày, giảm co thắt cơ trơn, từ đó làm giảm cảm giác buồn nôn và chóng mặt. Ngoài ra, giấm táo còn giúp cân bằng độ pH trong dạ dày, ngăn ngừa tình trạng ợ chua và khó tiêu, giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn trong suốt chuyến đi. Bạn có thể sử dụng giấm táo bằng cách pha loãng với nước ấm và uống trước khi lên xe.
Trên đây là tổng hợp các cách chống say xe an toàn, hữu hiệu nhất. Tùy theo cơ địa mà bạn có thể áp dụng một hoặc kết hợp nhiều cách để mang lại hiệu quả tốt nhất. Chúc bạn có những chuyến đi an toàn và thật thoải mái!
